Sąd polubowny przy KNF (Komisji Nadzoru Finansowego) został powołany zgodnie z ustawą z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym. Do jego zadań należy rozpatrywanie sporów pomiędzy klientami (nie tylko konsumentami) a wszystkimi podmiotami rynku finansowego, m.in. bankami. Sprawa może być rozpatrzona jedynie, gdy obie strony sporu wyrażą na to zgodę.
Postępowanie może być prowadzone w jednej z dwóch form:
- postępowania mediacyjnego w Centrum Mediacji;
- postępowania arbitrażowego (także uproszczonego) w Centrum Arbitrażu.
W postępowaniu mediacyjnym, na podstawie umowy o przeprowadzenie mediacji lub postanowienia sądu kierującego sprawę do mediacji, Sąd Polubowny wciela się w rolę mediatora, którego zadaniem jest doprowadzenie do zawarcia ugody pomiędzy stronami.
W przypadku postępowania arbitrażowego, rozstrzygnięcie sporu następuje w drodze orzeczenia, wyroku Sądu Polubownego.
Sąd Polubowny przy KNF rozpatruje sprawy, jeśli wartość przedmiotu sporu wynosi minimum 500 zł lub dotyczy praw niemajątkowych. Wymagane jest wniesienie opłaty w wysokości zależnej od rodzaju sprawy i wykonywanych przez Sąd czynności. W przypadku cofnięcia pozwu przed rozpoczęciem pierwszego posiedzenia, zwrotowi podlega 50% wpisu. W pozostałych przypadkach opłaty nie podlegają zwrotowi.
Sąd Polubowny przy KNF nie zajmie się wnioskiem, jeżeli ta sama sprawa stron prowadzących spór jest w toku, została wcześniej już przez niego rozpatrzona lub była rozpatrzona przez inny podmiot lub sąd powszechny.
Warto pamiętać, że rozpatrzenie wniosku przez Sąd polubowny przy KNF, może nastąpić po zakończeniu postępowania reklamacyjnego bezpośrednio w banku.
Zgoda obu stron sporu na Sąd Polubowny przy KNF
Zgłaszając się do Sądu Polubownego przy KNF, w zależności od formy postępowania, należy posiadać zgodę drugiej strony w formie umowy o mediację lub zgody na przeprowadzenie postępowania arbitrażowego (umowa zapisu na sąd polubowny), także na ewentualne postępowanie apelacyjne.
Można również zgłosić do Sekretarza Sądu Polubownego wniosek, który zostanie skierowany do instytucji finansowej z zapytaniem, czy wyraża zgodę na rozstrzygnięcie sporu w drodze postępowania mediacyjnego lub arbitrażowego. Na stronie KNF można znaleźć wzór umowy zapisu postępowania arbitrażowego lub umowy o mediację.
Sąd Polubowny przy KNF siedziba
Należy mieć na uwadze, że postępowanie jest prowadzone w formie zdalnej, telekonferencji (szczególnie przy postępowaniu uproszczonym). Siedziba Sądu Polubownego przy KNF mieści się pod adresem:
| Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego |
|---|
| ul. Piękna 20 |
| 00-549 Warszawa |
Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF
Mediacja w ramach Sądu Polubownego przy KNF ma na celu doprowadzenie pomiędzy stronami prowadzącymi spór do ugody.
W postępowaniu mediacyjnym pomaga, zaakceptowany przez obie strony mediator, którego rola sprowadza się do wypracowania najkorzystniejszego dla obu stron rozwiązania sprawy. Jego zadaniem nie jest rozstrzyganie sporu. Warto pamiętać, że mediator nie reprezentuje żadnej ze stron. W związku z tym osoby, które nie posiadają odpowiedniej wiedzy powinny rozważyć ustanowienie pełnomocnika (na którego zgodę musi wyrazić bank).
Prowadzona mediacja ma charakter poufny, co oznacza, że uzyskane w trakcie informacje nie mogą być ujawniane, m.in. nie mogą być wykorzystywane w sądzie.
Mediacja prowadzona jest na wstępie w trakcie indywidualnych spotkań z każdą ze stron, gdzie są przedstawiane kwestie dotyczące sporu. W następnej kolejności odbywa się posiedzenie mediacyjne, w trakcie którego ustalane jest rozwiązanie sporu, przy udziale mediatora oraz wypracowywana jest ugoda. Spotkania mogą odbywać się w formie zdalnej telekonferencji. W każdej chwili, każda ze stron może się wycofać z mediacji lub wnioskować wybranie innego mediatora.
Opłaty dotyczące postępowania mediacyjnego przed Sądem Polubownym przy KNF
Do rozpatrzenia sprawy wymagane jest wniesienie opłaty za mediację wynoszącej 50 zł od indywidualnego wniosku lub w przypadku sprawy dotyczącej umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska w kwocie 500 zł (wnoszonej przez bank kredytodawcę), niezależnie od liczby współkredytobiorców.
Ugoda w ramach postępowania mediacyjnego
Podpisana przez obie strony ugoda jest przekazywana do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie (na wniosek strony). Zatwierdzona przez sąd ugoda ma moc prawną ugody zawartej przed sądem, a po nadaniu jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym. W przypadku, gdy strona nie będzie wywiązywać się z ugody, będzie to stanowić podstawę skierowania sprawy do postępowania egzekucyjnego.
Centrum Arbitrażu Sądu Polubownego przy KNF
W odróżnieniu od postępowania mediacyjnego, gdzie pomiędzy stronami ma dojść do kompromisu i ustalenia wspólnego stanowiska, postępowanie arbitrażowe jest prowadzone przez arbitra powołanego przez Sąd Polubowny przy KNF.
Postępowanie arbitrażowe jest prowadzone podobnie do sprawy w sądzie, stąd warto wcześniej uzyskać pomoc prawną w zakresie określenia stanu faktycznego i prawnego, gdyż niezbędne jest przygotowanie pozwu zgodnie z Regulaminem Sądu Polubownego.
Formy postępowania arbitrażowego
W ramach postępowania arbitrażowego możliwe jest złożenie wniosku o:
- uproszczone postępowanie arbitrażowe,
- postępowanie arbitrażowe.
Uproszczone postępowanie arbitrażowe
Uproszczone postępowanie arbitrażowe, co do zasady dotyczy spraw, gdzie wartość sporu nie przekracza 10000 złotych, chyba że strony wyrażą zgodę na uproszczoną formę powyżej tej kwoty i prowadzone jest w formie elektronicznej.
Obie strony muszą wskazać wspólnie jednego arbitra z listy arbitrów Sądu Polubownego. Gdy strony nie mogą dojść do porozumienia lub arbiter nie zostanie wskazany, decyzję o jego wyborze podejmuje Prezes Sądu Polubownego. W ramach postępowania uproszczonego, wyznaczony arbiter rozstrzyga spór na podstawie pozwu, odpowiedzi na pozew i innych dokumentów przedstawionych przez strony, bez organizowania rozprawy.
Postępowanie arbitrażowe
Standardowe postępowanie arbitrażowe dotyczy spraw, gdzie wartość sporu przekracza 10000 złotych lub dotyczy praw niemajątkowych.
W ramach postępowania spór rozstrzyga trzech arbitrów (strony mogą dojść do porozumienia co do jednego arbitra), po jednym wyznaczonym przez każdą ze stron oraz trzeciego, przewodniczącego, wybranego przez pozostałych dwóch z listy arbitrów Sądu Polubownego.
Orzeczenie w ramach postępowania arbitrażowego
Co ważne podkreślenia, postępowanie arbitrażowe kończy się wydaniem orzeczenia przez Arbitra Sądu Polubownego, które jest wiążące. Podobnie jak ugoda w ramach mediacji, wyrok Sądu Polubownego przy KNF jest uznawany na równi z wyrokiem sądu i wymaga zastosowania się stron do wskazanego rozstrzygnięcia po jego zatwierdzeniu przez sąd lub stwierdzeniu jego wykonalności.
Opłaty dotyczące postępowania arbitrażowego przed Sądem Polubownym przy KNF
Wymagane jest wniesienie opłaty w wysokości zależnej od formy postępowania arbitrażowego oraz przedmiotu sporu i jego wartości:
- opłata za uproszczone postępowanie arbitrażowe wynosi 150 zł;
- opłata w postępowaniu arbitrażowym, przy wartości przedmiotu sporu do 50000 zł wynosi 250 zł, przy wartości przedmiotu sporu do 100000 zł wynosi 500 zł, zaś przy wartości przedmiotu sporu powyżej 100000 zł – 1000 zł;
- w przypadku postępowań dotyczących praw o charakterze niemajątkowym opłata ma charakter zryczałtowany i wynosi 250 zł.
Porównanie form postępowań przed Sądem Polubownym przy KNF
| Uproszczone postępowanie arbitrażowe | Postępowanie arbitrażowe | Postępowanie mediacyjne |
|---|---|---|
| Sprawy dotyczące: osób fizycznych, zarówno konsumentów jak również prowadzących działalność gospodarczą do 10000 zł | Sprawy dotyczące: osób fizycznych, zarówno konsumentów jak również prowadzących działalność gospodarczą powyżej 10000 zł + sprawy o charakterze niemajątkowym | Sprawy dotyczące: osób fizycznych, zarówno konsumentów jak również prowadzących działalność gospodarczą |
| Koszt postępowania: Opłata za uproszczone postępowanie arbitrażowe wynosi 150 zł | Koszt postępowania: przy wartości przedmiotu sporu do 50.000 zł wynosi 250 zł, przy wartości przedmiotu sporu do 100.000 zł wynosi 500 zł, zaś przy wartości przedmiotu sporu powyżej 100.000 zł wynosi 1.000 zł. 2. W przypadku postępowań dotyczących praw o charakterze niemajątkowym opłata ma charakter zryczałtowany i wynosi 250 zł. | Koszt postępowania: 50 zł lub sprawy dotyczące umowy o kredyt walutowy w kwocie 500 zł (wnoszona przez bank kredytodawcę) |
| Postępowanie zawiesza bieg przedawnienia: Tak | Postępowanie zawiesza bieg przedawnienia: Tak | Postępowanie zawiesza bieg przedawnienia: Tak |
| Orzeczenie jest wiążące dla klienta: wyrok Sądu Polubownego ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego | Orzeczenie jest wiążące dla klienta: wyrok Sądu Polubownego ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego | Orzeczenie jest wiążące dla klienta: Ugoda zawarta pomiędzy stronami przed mediatorem, którą zatwierdził właściwy sąd powszechny przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym |
| Orzeczenie jest wiążące dla banku: wyrok Sądu Polubownego ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego | Orzeczenie jest wiążące dla banku: wyrok Sądu Polubownego ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego | Orzeczenie jest wiążące dla banku: Ugoda zawarta pomiędzy stronami przed mediatorem, którą zatwierdził właściwy sąd powszechny przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym |
Jakie są korzyści ze złożenia wniosku do Sądu Polubownego przy KNF?
Zgłoszenie sporu do Sądu Polubownego przy KNF może być szybkim sposobem na rozwiązanie sporu z bankiem, w porównaniu do postępowania sądowego. W poniższej tabeli zostały wymienione najważniejsze z nich.
| Zalety postępowania mediacyjnego | Zalety postępowania arbitrażowego |
| Szybkość – możliwość zawarcia ugody już na pierwszej sesji mediacyjnej | Możliwość zastosowania uproszczonego postępowania arbitrażowego |
| Niski koszt (od 50 zł) w porównaniu do postępowania przed sądem | Niski koszt w porównaniu do postępowania przed sądem |
| Nieskomplikowana procedura | Wyrok Sądu Polubownego ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego |
| Możliwość rezygnacji | Możliwość wyboru mediatora |
| Możliwość wyboru mediatora, negocjacji i ustalenia ugody | |
| Ugoda zawarta pomiędzy stronami przed mediatorem, którą zatwierdził właściwy sąd powszechny przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym |
Liczba wniosków oraz skuteczność mediacji
Według prezentacji dotyczącej mediacji w Centrum Mediacji SP przy KNF (październik 2019 r.) w ramach Centrum Mediacji w latach 2016 – 2019* wpłynęło ponad 9 tysięcy wniosków o mediację. W poniższej tabeli przedstawione są dane za 2019 rok:
| w 2019 r. | |
| Liczba wniosków o mediację | 2061 |
| Zgody na przeprowadzenie mediacji | 52% |
| Wnioski dot. sektora bankowego | 112 |
| Wnioski dot. sektora ubezpieczeniowego | 1883 |
| Wnioski dot. sektora kapitałowego | 58 |
| Inne | 8 |
| Postępowania zakończone ugodą | 81% |
| Mediacje w formie elektronicznej | 28% |
* stan na 16.10.2019 r.
