17 listopada 2022 roku została opublikowana ustawa o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Ustawa antylichwiarska 2022 w znaczący sposób zmienia zasady działania firm pożyczkowych w Polsce.
Najważniejsze zmiany, które wprowadza nowa ustawa antylichwiarska 2022 dotyczą:
- obowiązku weryfikacji zdolności kredytowej w przypadku udzielania pożyczki konsumenckiej;
- konsekwencji udzielenia pożyczki konsumenckiej osobie nieposiadającej zdolności kredytowej;
- obowiązku przekazywania informacji o zobowiązaniach klientów do Biura Informacji Kredytowej i biur informacji gospodarczej;
- obniżenia maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu;
- ograniczenia maksymalnej kwoty egzekucji w przypadku niespłaconej pożyczki;
- wprowadzenia ograniczenia dla prowadzenia działalności dotyczącej udzielania pożyczek dla firm działających w formie spółki akcyjnej lub sp. z o.o. o kapitale minimum miliona złotych;
- wprowadzenia nadzoru Komisji Nadzoru Finansowego nad firmami pożyczkowymi;
- wprowadzenia możliwości nakładania wysokich kar na członków zarządu i/lub firmę pożyczkową;
- źródeł finansowania pozyskiwanego przez firmy pożyczkowe do udzielania kredytów konsumenckich;
- odpowiedzialności firm pożyczkowych za działanie pracowników i pośredników kredytowych;
- stosowania przez SKOK-i zasad prawa bankowego do udzielania pożyczek.
W oddzielnym artykule przeczytasz na temat przepisów dotyczących obniżenia maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, które wchodzą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy, czyli 18 grudnia 2022 r.
Ustawa antylichwiarska 2022 – zmiana przepisów innych ustaw
Nowa ustawa antylichwiarska 2022 zmienia przepisy innych ustaw m.in. Kodeksu Cywilnego, Prawa Bankowego, ustawy o kredycie konsumenckim, ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.
Przepisy ustawy wejdą w życie w ciągu 6 miesięcy od daty opublikowania (13 maja 2023 r.), za wyjątkiem kilku kluczowych przepisów wchodzących w życie po upływie 30 dni (18 grudnia 2023 r.), a w przypadku nadzoru KNF od 1 stycznia 2024 roku.
Obowiązek weryfikacji zdolności kredytowej przy udzielaniu pożyczki konsumenckiej
Po wejściu w życie nowych przepisów, od 18 maja 2023 r., firmy pożyczkowe, zgodnie z art.7 ustawy antylichwiarskiej, zmieniającej ustawę o kredycie konsumenckim, będą zobowiązane do przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej “na podstawie analizy danych udostępnianych przez zaufanych dostawców gromadzących i przetwarzających dane niezbędne do takiej oceny”, takich jak przede wszystkim Biuro Informacji Kredytowej i biura informacji gospodarczej. W przypadku, gdy uzyskane z tych instytucji dane są niewystarczające do oceny zdolności kredytowej i firma pożyczkowa nie posiada dostępu do innych wiarygodnych źródeł informacji, jest zobowiązana do pozyskania od klienta oświadczenia o dochodach i wydatkach gospodarstwa domowego wraz z dokumentami potwierdzającymi wysokość tychże dochodów. Jeśli kwota pożyczki przekracza dwukrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę publikowanego przez GUS, przedstawienie wymienionych powyżej dokumentów jest obowiązkowe.
Pozyskane oświadczenie o dochodach i wydatkach gospodarstwa domowego ma stanowić załącznik do umowy kredytowej i musi być przechowywane przez firmę pożyczkową przez cały okres spłaty zobowiązania i 3 lata po jego spłacie.
Firma pożyczkowa musi posiadać stosowną dokumentację potwierdzającą przeprowadzenie odpowiedniej analizy zdolności kredytowej klienta.
Jeżeli udzieli kredytu konsumenckiego osobie nieposiadającej zdolności kredytowej lub na dzień jego udzielenia osoba ta posiadała zaległości w spłacie innych zobowiązań powyżej 6 miesięcy, a kredyt nie był przeznaczony na spłatę tychże zobowiązań, firma pożyczkowa nie może:
- skutecznie zbyć zobowiązania na rzecz innego podmiotu (np. w drodze przelewu wierzytelności np. firmie windykacyjnej lub funduszowi sekurytyzacyjnemu);
- dochodzić wierzytelności do czasu całkowitej spłaty, wygaśnięcia lub prawomocnego stwierdzenia nieistnienia poprzedniego, zaległego zobowiązania.
Powyższe nie wstrzymuje biegu przedawnienia a w tym czasie firma pożyczkowa nie może naliczać odsetek lub innych pozaodsetkowych kosztów.
Powyższe zasady nie są stosowane, gdy suma określonych w umowie odsetkowych i pozaodsetkowych kosztów kredytu jest niższa od połowy sumy maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosz