Kilka miesięcy temu, we wcześniejszym artykule, opisywałem likwidację LIBOR-u, na którym oparte są m.in. kredyty frankowe. Tym razem przyszedł czas na temat jakim jest likwidacja WIBOR.
WIBOR jest wskaźnikiem referencyjnym, na którym oparte jest w zdecydowanej większości oprocentowanie kredytów i pożyczek w polskich złotych. Wskaźnik WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) jest opracowywany i stosowany od wielu lat, jednak ze względu na swoją niedoskonałość musi być zastąpiony innym wskaźnikiem. W tym artykule znajdują się informacje co zastąpi WIBOR?
Dlaczego likwidacja WIBOR?
W związku z tym, że wskaźnik WIBOR nie jest do końca wiarygodnym wskaźnikiem referencyjnym, który odzwierciedlałby rzeczywiste transakcje, a tym samym spełniał wymogi określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne… (Rozporządzenie BMR), powstała potrzeba stworzenia nowego wskaźnika, który w większym stopniu obrazuje transakcje pieniężne pomiędzy wieloma podmiotami, nie tylko bankowymi i byłby bardziej reprezentatywny dla rynku pieniężnego w Polsce.
Likwidacja WIBOR stała się nieunikniona. W związku z tym, że na rynku międzybankowym występuje duża nadpłynność pieniądza, banki (poza kilkoma wyjątkami) nie są skłonne do handlu pomiędzy sobą, co może przekładać się na poziom WIBOR, który jest ustalany na podstawie transakcji depozytowych na rynku międzybankowym. Co gorsze, w związku z tym, że oparty jest na kwotowaniach transakcyjnych (stanowią jedynie punkt odniesienia do rzeczywiście realizowanych transakcji) przez podmioty uczestniczące w fixingu, których deklaracje brane są pod uwagę, może być podatny na oderwanie się od rynku pieniądza, a ustalanie wskaźnika może odbywać się według potrzeb banków.
Warto zauważyć, że dosyć często poziom WIBOR-u rósł w pierwszych dniach miesiąca (ok. 5 dnia każdego miesiąca) kiedy przypada termin płatności rat oraz ustalania poziomu zmiennego oprocentowania wielu kredytów mieszkaniowych (w polskich złotych).
Zamiennik kluczowego wskaźnika referencyjnego w ustawie o pomocy kredytobiorcom
Prace nad wyborem nowego wskaźnika trwały już od kilku lat, od czasu wprowadzenia Rozporządzenia BMR, ale postępowały do przodu bardzo opornie.
Przyspieszenie prac nastąpiło w momencie uchwalenia ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Ustawa wręcz wymusiła jego wybór do końca 2022 roku. W przypadku, gdyby do tego nie doszło, ustawodawca planował wprowadzenie wskaźnika POLONIA publikowanego przez Narodowy Bank Polski. W Rozdziale 10a (art. 85.1.) ustawy zostały uchwalone przepisy na wypadek zaprzestania publikowania wskaźnika WIBOR. Dla wszelkich umów na rynku finansowym opartych o ten wskaźnik, możliwe jest wprowadzenie zamiennika “na podstawie stawki procentowej obliczonej w wyniku procesu ustalenia (fixingu) Stawki Referencyjnej POLONIA organizowanego przez Narodowy Bank Polski”.
Zgodnie z tymi przepisami, bankom zostało niewiele czasu do ustalenia i przyjęcia innego wskaźnika, jeśli nie chciały wprowadzenia wskaźnika opartego o indeks POLONIA.
Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych
W celu opracowania optymalnego wskaźnika, który ma zastąpić WIBOR, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) powołał Narodową Grupę Roboczą (NGR) ds. reformy wskaźników referencyjnych, a w jej skład weszli (zgodnie z informacją na stronie UKNF) przedstawiciele: Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, UKNF, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, GPW Benchmark, banków komercyjnych, banków zrzeszających banki spółdzielcze, towarzystw funduszy inwestycyjnych oraz zakładów ubezpieczeń oraz organizacje branżowe zrzeszające podmioty rynku finansowego.
Zadaniem NGR było wypracowanie rozwiązania dotyczącego nowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej zgodnie z rekomendacjami Rozporządzenia BMR. Zgodnie z Rozporządzeniem BMR powinien zostać przyjęty wskaźnik RFR (risk-free-rate), czyli oparty o rzeczywiste transakcje pomiędzy podmiotami, a nie bazujący na danych, deklaracjach, które nie odzwierciedlają sytuacji rynkowej. Wybór wskaźnika został poprzedzony analizą kilku wskaźników rynkowych i oceny ich wiarygodności, przejrzystości, rzetelności opracowywania i stosowania, uwzględniając poniższe kryteria ilościowe i jakościowe: